Οι δυσκολίες και οι καθυστερήσεις στις μετακινήσεις στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις δημιούργησαν την ανάγκη για την ανάπτυξη των Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών (ΣΕΜ). Τα συστήματα αυτά με την αξιοποίηση των τεχνολογιών της πληροφορικής και των επικοινωνιών στοχεύουν στην επίλυση κυκλοφοριακών προβλημάτων με ήπιες παρεμβάσεις όπως εμφάνιση πληροφοριών κυκλοφοριακού περιεχομένου σε ηλεκτρονικές πινακίδες και τώρα τελευταία σε ευφυείς συσκευές όπως τα smartphones, τα tablets κλπ.
Η πόλη της Ρόδου, όντας μια πόλη με έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα που εντοπίζεται όμως εποχικά και κορυφώνεται τους μήνες Ιούνιο – Σεπτέμβριο, είναι μια πόλη ιδανική για την εφαρμογή τέτοιων παρεμβάσεων. Έτσι ο Δήμος Ρόδου έκανε τα πρώτα του βήματα στο χώρο των Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών το 2014 με την εγκατάσταση του συστήματος παρακολούθησης κυκλοφορίας «ΔΙΑΥΛΟΣ».
Το σύστημα «ΔΙΑΥΛΟΣ» αποτελείται από 12 αισθητήρες ραντάρ υπέρυθρων ακτίνων οι οποίοι τοποθετούνται στο πλάι του δρόμου και παρακολουθούν μια λωρίδα κυκλοφορίας μετρώντας πλήθος, ταχύτητα και είδος οχήματος που περνά από την παρακολουθούμενη λωρίδα. Οι μετρήσεις αυτές στέλνονται στο κέντρο ελέγχου του συστήματος, υφίστανται επεξεργασία μέσω ειδικών αλγορίθμων και παράγονται χάρτες ταχύτητας και ροής οχημάτων στην πόλη της Ρόδου.
Παράλληλα, οι μετρήσεις για συγκεκριμένες επιλεγμένες διαδρομές στέλνονται στις πινακίδες μεταβλητού μηνύματος (Variable Message Signs – VMS) που βρίσκονται στην έξοδο του λιμανιού της Ακαντιάς και στην είσοδο της πόλης στα Κρητικά ώστε να επιλέξουν οι οδηγοί τη διαδρομή με τη μικρότερη καθυστέρηση. Για παράδειγμα, στην έξοδο του λιμανιού της Ακαντιάς δίνεται στην πινακίδα VMS η χρονική καθυστέρηση για τη μετάβαση στο Δημαρχείο μέσω της ακτής Σαχτούρη και μέσω της οδού Βύρωνος. Βλέποντας τους χρόνους αυτούς ο οδηγός καλείται να επιλέξει τη διαδρομή με τη μικρότερη καθυστέρηση και με αυτό τον τρόπο και ο οδηγός εξυπηρετείται καλύτερα αλλά και εξισορροπείται το φορτίο στους οδικούς άξονες.
Η αύξηση της χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς είναι μια διαφορετική προσέγγιση στην αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού προβλήματος των καλοκαιρινών μηνών. Η αστική συγκοινωνία καλείται να γίνει πιο «ευφυής» για να είναι ελκυστική στον πολίτη, ενθαρρύνοντάς τον να την προτιμήσει έναντι του ΙΧ αυτοκινήτου του.
Στο πλαίσιο της πράξης ΜΟTIVATE του χρηματοδοτικού προγράμματος Ιnterreg MED 2014-2020, που ολοκληρώνεται στις 31-10-2019, υλοποιήθηκε το ενιαίο Κέντρο Αστικής Βιώσιμης Κινητικότητας του Δήμου Ρόδου, το οποίο είναι προσβάσιμο μέσω του διαδικτύου στην ηλεκτρονική διεύθυνση mobility.rhodes.gr και μέσω της εφαρμογής Rhodes Public Transport για κινητά τηλέφωνα (iOS & Android). Το ενιαίο αυτό κέντρο ενσωματώνει όχι μόνο τη λειτουργία του ΔΙΑΥΛΟΥ παρέχοντας πληροφορίες σε «πραγματικό» χρόνο για τις τρέχουσες κυκλοφοριακές συνθήκες, αλλά υπολογίζει τους εκτιμώμενους χρόνους άφιξης των λεωφορείων σε στάσεις και δινει τη δυνατότητα σχεδιασμού ταξιδιού με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς ή Ι.Χ. Οι πληροφορίες παρουσιάζονται σε δύο γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά).
Την ίδια χρονική περίοδο ολοκληρώνεται και η πράξη ΕΥ-ΚΙΝΗΣΗ του προγράμματος Συνεργασίας INTERREG V-A Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020, στην οποία ο Δήμος Ρόδου είναι κύριος δικαιούχος. Στο πλαίσιο της πράξης εγκαταστάθηκαν ηλεκτρονικές πινακίδες σε στάσεις και εξοπλίστηκαν τα οχήματα της ΔΕΣ ΡΟΔΑ με οθόνες πληροφόρησης επιβατών. Ο τηλεματικός εξοπλισμός του ΕΥ-ΚΙΝΗΣΗ έχει διασυνδεθεί με το Κέντρο Αστικής Βιώσιμης Κινητικότητας και το Κέντρο Ελέγχου της ΔΕΣ ΡΟΔΑ παρέχοντας έτσι στη στάση και εντός του λεωφορείου, πληροφορία σε «πραγματικό» χρόνο για τα δρομολόγια της αστικής συγκοινωνίας της πόλης.
Στο σύνολό τους, τα τρία αυτά συστήματα προοιωνίζουν ένα αύριο για μια «ευφυή πόλη» (smart city) της Ρόδου, όπου ο πολίτης / επισκέπτης, μέσω της ιστοσελίδας του Δήμου ή μέσω του κινητού του, θα ενημερώνεται πριν φύγει από το σπίτι / κατάλυμα για την κυκλοφοριακή κατάσταση στην πόλη καθώς και για το χρόνο έλευσης του λεωφορείου που τον ενδιαφέρει από την πλησιέστερη προς αυτήν / αυτόν στάση. Πηγαίνοντας στη στάση θα έχει τη δυνατότητα ενημέρωσης σε πραγματικό χρόνο για τυχόν μεταβολές στο χρόνο έλευσης του λεωφορείου μέσω του κινητού του, ενώ ταξιδεύοντας με το λεωφορείο θα μπορεί να βλέπει στην οθόνη πληροφόρησης πότε φτάνει στη στάση προορισμού του καθώς και πληροφορίες για τις κοντινές στη στάση υπηρεσίες / αξιοθέατα.
Τα τελευταία χρόνια ο Δήμος Ρόδου έχει κάνει μεγάλα βήματα μπροστά στην υιοθέτηση των ΣΕΜ με σκοπό τη διευκόλυνση της ζωής των πολιτών και των επισκεπτών του νησιού. Πολλά ακόμη μπορούν να γίνουν, αλλά έχει σημασία να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει πια μια ουσιαστική βάση για να γίνουν τα επόμενα βήματα.