Τα νέα της Δημοτικής Ενότητας Πεταλούδων

Δημοτική Ενότητα Πεταλούδων

Τοποθεσία – Κοινότητες

Η Δημοτική Ενότητα Πεταλούδων είναι Δημοτική Ενότητα των αντιθέσεων, της ανάπτυξης και της έντονης περιβαλλοντικής ευαισθησίας και συνείδησης. Περιβάλλον, ανάπτυξη και πολιτισμός συνδυάζονται με επιτυχία στον τόπο αυτό.
Από τη μια πλευρά, υπάρχουν τα δάση, η γνωστή σε όλο τον κόσμο Κοιλάδα των Πεταλούδων, ένας μοναδικός βιότοπος σπάνιας φυσικής ομορφιάς έχει χαρακτηρισθεί ως οικοσύστημα ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, ανήκει στο δίκτυο Natura 2000 (με site GR 4210006) και έχει πλέον περιέλθει οριστικά στην ιδιοκτησία της δημοτικής ενότητας.
Η Δημοτική ενότητα έχοντας στους «κόλπους» του την ομώνυμη Κοιλάδα έχει αναλάβει μια ξεχωριστή και πολύ υπεύθυνη αποστολή, της προστασίας της βιώσιμης και αειφορικής διαχείρισης και ανάπτυξης της, προβαίνοντας σε μια σειρά σημαντικών έργων και ενεργειών προς αυτή την κατεύθυνση.
Από την άλλη, τα σύγχρονα ξενοδοχεία στην περιοχή, με τις 4000 κλίνες, συμβάλλουν στην οικονομία και την ανάπτυξη του τόπου. Ενός τόπου με φιλόξενους κατοίκους που περιμένει να σας μυήσει στις φυσικές ομορφιές του, τα ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία του αλλά και στους ιδιαίτερους ρυθμούς της καθημερινότητας του.

Η Κοιλάδα των Πεταλούδων αποτελεί μόνον μέρος των εξαιρετικού φυσικού κάλλους τόπων του και αυτό έρχεται σε αντίθεση με το γεγονός πως η περιοχή χαρακτηρίζεται ως ενδιάμεση ζώνη απόσβεσης των πιέσεων του βόρειου υπερκορεσμένου αστικού τριγώνου του νησιού. Αυτό απεικονίζεται στη δημιουργία ζωνών αισθητικής και λειτουργικής υποβάθμισης, όπως κατά μήκος του παραλιακού άξονα της περιοχής, με κύριες πηγές όχλησης το εργοστάσιο της ΔΕΗ, το αεροδρόμιο «Διαγόρας», τους επαρχιακούς οδικούς άξονες Ρόδου – Αεροδρομίου και αεροδρομίου – Ανατολικών ακτών και της σχεδιαζόμενης Νέας Εισόδου της πόλης της Ρόδου.

Η Δημοτική ενότητα Πεταλούδων βρίσκεται στο ΒΔ τμήμα του νησιού της Ρόδου, έχει συνολική έκταση 893 τ.χλμ., η οποία χαρακτηρίζεται κατά κύριο λόγο πεδινή – ημιορεινή (οι δασικές εκτάσεις καλύπτουν το 39% του εμβαδού του), 12 χλμ. μήκος ακτών, είναι ο δεύτερος σε μέγεθος δήμος του νησιού της Ρόδου, με 12000 κατοίκους. Εμφανίζει υψηλό δείκτη πληθυσμιακής πυκνότητας (11,9/ τ.χλμ) σε σχέση με το συνολικό δείκτη της Ρόδου (70,2/ τ.χλμ). Χαρακτηρίζεται από έντονες τάσεις αστικοποίησης λόγω της ανάπτυξης του τουρισμού, ο οποίος μετασχημάτισε τον, παραδοσιακά, αγροτικό πληθυσμό σε μικτό με κυρίαρχο το αστικό στοιχείο.
Από άποψη γεωμορφολογική παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία. Το μεγαλύτερο μέρος του είναι πεδινό.
Συνορεύει με τις Δημοτικής ενότητες Ιαλυσού, Καλλιθέας και Καμείρου και περιλαμβάνει τα δημοτικά διαμερίσματα Κρεμαστής, Παραδεισίου, Μαριτσών, Παστίδας, Θεολόγου και Δαματριάς.
Πρωτεύουσα της είναι η Κρεμαστή όπου στεγάζονται οι περισσότερες υπηρεσίες και ανάμεσά τους το Κέντρο Εξυπηρέτησης του Πολίτη, το Κέντρο Πληροφόρησης Νέων αλλά και η Δημοτική Βιβλιοθήκη της Κρεμαστής που επαναλειτούργησε το 1998 μετά από περίπου 16 χρόνια αδράνειας.

Το Παραδείσι είναι το δεύτερο μεγαλύτερο δημοτικό διαμέρισμα, που βρίσκεται δίπλα από τον διεθνή αερολιμένα «Διαγόρας» της Ρόδου. Παλαιότερη, αλλά και σήμερα χρησιμοποιούμενη, ονομασία του ήταν Βιλλανόβα από το όνομα του Μεγάλου Μαγίστρου Villeuneuve.
Τα Μαριτσά είναι ένα από τα γραφικότερα Δημοτικά Διαμερίσματα και σίγουρα το πιο ζωντανό με τις παραδοσιακές ταβέρνες του.

Ιστορικά Στοιχεία

Κρεμαστή

Ο Μεγάλος Μαγίστρος Fabrizio del Carretto φέρεται να επισκεύασε το Κάστρο της Κρεμαστής στη δεκαετία του 1510 – 1520 αφού αυτό υπήρχε ήδη κατά το 14ο αι. και αξιοποιήθηκε από τους εκάστοτε Μεγάλους Μαγίστρους ως τόπος θερινής κατοικίας.Κατά τη διάρκεια της ιπποτοκρατίας αλλά και αργότερα κατά την τουρκοκρατία το Κάστρο υπήρξε καταφύγιο για τους Κρεμαστενούς και τις οικογένειές τους.
Σήμερα χρήζει εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης.
Στην περίοδο της τουρκοκρατίας, μετά από αυτή των Ιπποτών, η Κρεμαστή ακολούθησε τη μοίρα των υπόλοιπων τουρκοκρατούμενων περιοχών ζώντας με φτώχεια, εξαθλίωση καταπάτηση των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων.Κατά την περίοδο της ιταλοκρατίας η Κρεμαστή αντιστάθηκε: Στις αρχές του 1913 οργανώθηκαν συλλαλητήρια με το αίτημα της ένωσης με τον εθνικό κορμό. Τα συλλαλητήρια αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να συλληφθούν ο δήμαρχος Κ. Κεφαλάκης και ο διευθυντής του δημοτικού σχολείου Αναστ. Βρόντης και να εξοριστούν στην Αθήνα. Μετά από σειρά διαδηλώσεων ακολούθησαν τα παλλαϊκά συλλαλητήρια του 1919 (γνωστά ως τοΑιματηρό Πάσχα του 1919), με δύο νεκρούς στο γειτονικό Παραδείσι. Η αναγγελία των θανάτων αυτών στο εκκλησίασμα του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Κρεμαστή, οδήγησε το εκκλησίασμα σε ζητωκραυγές και συνθήματα υπέρ της ένωσης με την υπόλοιπη Ελλάδα. Η ιταλική καταπίεση διέτρεχε τη ζωή του χωριού με χαρακτηριστικότερη εκδήλωσή της αυτό που συνέβη στις 27 Απριλίου 1941 (ημέρα που η Ελλάδα καταλήφθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα): Οι Ιταλοί κατασκεύασαν ένα φέρετρο με την επιγραφή «La morte de la Grecia» και το περιέφεραν στην Κρεμαστή απαιτώντας από τους κατοίκους να συμμετάσχουν στη «νεκρώσιμη ακολουθία». Όσοι αρνήθηκαν βασανίστηκαν και γρονθοκοπήθηκαν.
Την ιταλική κατοχή ακολουθεί η γερμανική η οποία ήταν ασυναγώνιστη σε βαρβαρότητα και επί πλέον συνοδευόταν από φοβερή πείνα.
Τέλος η Κρεμαστή υποδέχεται πανηγυρικά την ενσωμάτωση με τον εθνικό κορμό στις 7 Μαρτίου του 1948.

Παραδείσι

Σύμφωνα με την παράδοση, το χωριό Βιλανόβα (το σημερινό Παραδείσι) ιδρύθηκε απ’ το Γάλλο Μεγάλο Μάγιστρο Ελιόν Βιλνέβ του Τάγματος των Ιπποτών, που ο λαός αποκαλούσε «Βιλανόβα» στη δεκαετία του 1330. Η περιοχή στην οποία έχτισε ο Βιλανόβα το κάστρο του ήταν και παραμένει παραδείσια, γι’ αυτό και ονομαζόταν «Παραδείσιοι Κήποι».
Το κυριότερο ιστορικό γεγονός που σημάδεψε την ιστορία του χωριού, είναι το Αιματηρό Πάσχα του 1919, την εποχή της Ιταλοκρατίας. Τον καιρό αυτό η Δωδεκάνησος ήταν υπόδουλη στην Ιταλία. Το συλλαλητήριο τουΑιματηρού Πάσχα ήταν οργανωμένο σε παλλαϊκή κλίμακα. Έγινε συγχρόνως σε όλα τα χωριά της Ρόδου, την ίδια ώρα, μέσα κι έξω απ’ τις εκκλησίες, τη δεύτερη Ανάσταση, ζητώντας την ένωση όλης της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα.
Το συλλαλητήριο πραγματοποιήθηκε παντού σύμφωνα με τις οδηγίες: Να διαβαστεί στις εκκλησίες έτοιμο ψήφισμα για την ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα και να εγκριθεί δια βοής απ’ τον κόσμο. Όσοι θέλησαν να βγουν απ’ τον ιερό χώρο διαδηλώνοντας δημόσια την επιθυμία για ένωση με την Ελλάδα, αντίκρισαν την ωμή βία, που θύμιζε την εποχή της τουρκοκρατίας.
Αυτό συνέβηκε στο Παραδείσι. Τα κυβερνητικά όργανα έχασαν την ψυχραιμία τους και χτύπησαν στο ψαχνό το πλήθος, με στόχο τον μπροστάρη και επικεφαλής Παπαλουκά και μια γυναίκα, την Ανθούλα Ζερβού. Όλη την ημέρα του Πάσχα κατά τη δεύτερη Ανάσταση, συνεχίστηκαν οι αψιμαχίες μεταξύ των Παραδεισιωτών και των Ιταλών στρατιωτών. Στα αιματηρά αυτά γεγονότα (της 7ης Απριλίου 1919) τραυματίστηκαν 18 Παραδεισιώτες. Επίσης συνελήφθησαν κι οι δυο δάσκαλοι του χωριού Νικόλαος Μαγκαφάς καιΚώστας Πανταζής. Οι χωριανοί όμως συγκεντρώθηκαν κι απαιτούσαν ή να συλληφθεί όλο το χωριό από τους Ιταλούς ή ν’ αφήσουν ελεύθερους τους δυο δασκάλους. Οι Ιταλοί, έντρομοι από τα διεθνή δυσμενή σε βάρος τους σχόλια, για να κατευνάσουν τα πνεύματα, έσπευσαν με τις επίσημες αρχές τους να συλλυπηθούν τις οικογένειες των θυμάτων για το «άτυχο» γεγονός, προσφέροντας μάλιστα και μεγάλες αποζημιώσεις.
Θεολόγος
Στην αρχαιότητα η ευρύτερη περιοχή της Θολού (Θεολόγου) αποτελούσε έναν από τους μεγαλύτερους δήμους της Ιαλυσίας με το όνομα «ΔήμοςΙσταναίων». Η οργανωμένη ζωή στην περιοχή ξεκινά από την εποχή του Χαλκού. Στα ελληνιστικά χρόνια ακμάζει ο Ναός του Ερεθιμίου Απόλλωνος ενώ στα χριστιανικά η λατρεία του Απόλλωνα αντικαθίσταται με αυτή τουΑγίου Ιωάννη του Θεολόγου και ο οικισμός μετονομάζεται σε από Δήμος Ισταναίων σε οικισμό Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου.
Οι κάτοικοι από την αρχαιότητα ασχολιόντουσαν με τη γεωργία (εξ ου και η λατρεία του Ερεθιμίου Απόλλωνος). Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας η περιοχή του Θεολόγου γίνεται τσιφλίκι ενός Αγά και οι κάτοικοι γίνονται δουλοπάροικοι στα ίδια τους τα κτήματα μέχρι που τα εξαγοράζουν στα 1920.
Κατά την εποχή της ιταλοκρατίας στην ευρύτερη περιοχή της Θολού γίνονται έργα υποδομής όπως ο πρότυπος αγροτικός οικισμός του Peveragno και η αξιοποίηση της Κοιλάδας των Πεταλούδων. Παράλληλα όμως σχηματίζονται και μικρές αντιστασιακές ομάδες ιδιαίτερα μετά το 1940.
Στις 7 Μαρτίου του 1948 οι Θολοενοί πανηγυρίζουν μαζί με τους υπόλοιπους Δωδεκανήσιους την ενσωμάτωση.

Δαματριά

Η κατοίκηση του χώρου μαρτυρείται από την αρχαιοελληνική περίοδο.
Η ιστορία της Δαματριάς είναι παράλληλη με την ιστορία του υπόλοιπου νησιού.
Η Δαματριά πρέπει να ήταν το οικιστικό κέντρο του ευρύτερου δήμου Δαματριέων όπως μαρτυρείται από αρχαιολογικά ευρήματα στην Κάρπαθο και στη Ρόδο. Φέρεται το όνομά της να είναι δωρική εκδοχή του ονόματος Δημητριάς. Ο δήμος Δαματριέων ήταν μέρος της Ιαλυσίας πριν δημιουργηθεί το ενιαίο ροδιακό κράτος (408 π.Χ.).
Ο υπόσκαφος ναός του Αγίου Νικήτα (περί τον 13ο αιώνα μ.Χ.) καθώς και διάφορα άλλα στοιχεία δηλώνουν ότι ο τόπος συνέχισε να κατοικείται κατά τη βυζαντινή περίοδο και τον μεσαίωνα.Είσοδος του αρχαιότερου παρεκκλησίου της Δαματριάς (Αγ. Νικήτας). Κατά την τουρκοκρατία η Δαματριά ακολούθησε την πορεία των υπόλοιπων χωριών όπως διαφαίνεται από τον «Εκκλησιαστικό Κώδικα Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου χωρίον Δαματριάς, έτη 1858» από όπου αντλούμε στοιχεία αναφορικά με την εκκλησιαστική περιουσία και τη διαχείριση διαφόρων θεμάτων κοσμικού χαρακτήρα. Την ιταλική κατοχή που ακολούθησε μετά τη τουρκοκρατία διαδέχθηκε η περίοδος της γερμανικής κατοχής που σήμαινε εκδηλώσεις βαρβαρότητας και πείνα. Πείνα που περιόρισε το διαιτολόγιο των Δαματρενών σε χόρτα χωρίς λάδι, χωρίς όμως να καμφθεί το αντιστασιακό τους φρόνημα που εκδηλώθηκε με διάφορες πατριωτικές δράσεις.
Και εδώ η ενσωμάτωση πήρε τον χαρακτήρα της ανάστασης και πανηγυρίστηκε πανδήμως.Ηρωική ιστορική μορφή του Δ.Δ. Δαματριάς ήταν ο Γεώργιος Ρούσσος (δάσκαλος). Με κίνδυνο της ζωής του δίδασκε ελληνικά στα παιδιά κρυφά στον νάρθηκα της εκκλησιάς κατά την διάρκεια της ιταλικής κατοχής
Μαριτσά
Το όνομα του κατά τον διαπρεπή έλληνα ακαδημαϊκό κ. Αγαπητό Τσοπανάκη προέρχεται από τον ιταλικό αξιωματικό τίτλο Mareschiale ο οποίος έδωσε το όνομα στην περιοχή. Έτσι φαίνεται τα Μαριτσά να είναι τα κτήματα ενός Μαριτζά.
Μια τοπική παράδοση ωστόσο, αναφέρει ότι το χωριό πήρε το όνομα του από μια βασίλισσα που διαφέντεψε πρώτη την περιοχή, η οποία λεγόταν Μαρίτσα και διέμενε στο Φιλέρημο. Αυτή λέγεται πως έφερε και τα πρώτα ελάφια στη Ρόδο για να σκοτώσουν τα φίδια που αφθονούσαν στην περιοχή των Μαριτσών.
Στην ευρύτερη περιοχή των Μαριτσών υπάρχουν ίχνη κατοίκησης από την αρχαιοελληνική και ελληνιστική περίοδο.
Το χωριό ακολούθησε τη ζωή του υπόλοιπου νησιού, σε όλες τις ιστορικές της φάσεις. Ανέπτυξε αντιστασιακή δράση κατά την περίοδο της ιταλοκρατίας. Πολύ κοντά στο χωριό βρίσκεται το αεροδρόμιο Μαριτσών, το κυριότερο στρατιωτικό αεροδρόμιο του νησιού επί ιταλοκρατίας. Σήμερα, τα κτίρια του αεροδρομίου αυτού, εγκαταλελειμμένα, έμειναν να θυμίζουν την αρχιτεκτονική τεχνοτροπία της φασιστικής Ιταλίας του μεσοπολέμου, αλλά και το τι βίωσαν οι κάτοικοι της γύρω περιοχής οι οποίοι έζησαν από κοντά βομβαρδισμούς, αντιαεροπορικά κλπ
Παστίδα
H Παστίδα κείται στις παρυφές του λόφου του Φιλερήμου από τη νοτιοδυτική πλευρά του. Αναφέρεται η ύπαρξή της ως αυτόνομου οικιστικού σχηματισμού από τον περιηγητή Guerin το 1854. Κάποιες δεκαετίες πριν πρέπει να αρχίζει και ιστορία της. Το όνομά της κατά πολλούς προέρχεται από τη λατινική λέξη Bastida που σημαίνει «φρούριο». Γεωμορφολογικά αυτό όμως δεν τεκμηριώνεται μια που η Παστίδα απλώνεται επί ενός πεδινού τμήματος που ονομάζεται Καμάρι. Η εκδοχή του Θεοφάνους Μπογιάννου θέλει το όνομα να προέρχεται από την ελληνική λέξη παστάς που δηλώνει τον επίπεδο χώρο, την κλίνη κλπ. Προσωπική άποψη είναι ότι προέρχεται από τα τουρκικά και πιο συγκεκριμένα από το μόριο ada που σημαίνει «εις το, εις του κλπ» και το όνομα κάποιου τούρκου αξιωματούχου κτηματία με το όνομα Παστή Αλής. «Πηγαίνω εις του Παστή, δηλαδή Παστή ada Παστίδα».
Ίσως το πολύ κοινό όνομα Πάττας στην Παστίδα να έχει να κάνει με το όνομα Παστή Αλής, ετυμολογικά.
Στο χωριό έχουν ανασκαφεί κεραμοσκεπείς τάφοι, όπου φαίνεται να ήταν θαμμένοι οι μη ελεύθεροι κάτοικοι της παρακείμενης Ιαλυσίας. Το γεγονός αυτό είναι δηλωτικό της μη ύπαρξης συγκροτημένου οικιστικού σχηματισμού κατά την αρχαιότητα.
Οι Παστιδενοί υποστήριξαν με θέρμη τους Ιταλούς ως απελευθερωτές από τους Τούρκους στα 1912 και μέχρι να αποκαλυφθεί το απεχθές κατακτητικό τους πρόσωπο. Συμμετείχαν και αυτοί στις διαδηλώσεις του Αιματηρού Πάσχα του 1919 και στην εθνική αντίσταση που στη Δωδεκάνησο γενικότερα διήρκεσε 33 χρόνια.
Αξιοθέατα      Κοιλάδα  των Πεταλούδων – Πεταλούδες

Η Κοιλάδα των Πεταλούδων αποτελεί το σημείο αναφοράς της δημοτικής κοινότητας, όπως φαίνεται και από το όνομα του. Το πιο ενδιαφέρον και δημοφιλές αξιοθέατο, όχι μόνο της περιοχής, αλλά και ολόκληρου του νησιού της Ρόδου με την μοναδική χλωρίδα και πανίδα της.
Καταπληκτικός βιότοπος που φιλοξενεί κατά τους θερινούς μήνες χιλιάδες πεταλούδες του είδους Panaxia Quadripunctaria όπως επιστημονικά ονομάζεται. Η Κοιλάδα των Πεταλούδων βρίσκεται 5 χλμ νοτιοανατολικά του χωριού Θεολόγος. Η Κοιλάδα ανήκει στο δίκτυο Natura 2000, καλύπτει έκταση 600 στρεμμάτων, η οποία και περιήλθε στην ιδιοκτησία του δήμου μετά από απόφαση της ΕΤΑ ΑΕ να την παραχωρήσει. Στην απόφαση αυτή οδηγήθηκε η διοίκηση της ΕΤΑ, λαμβάνοντας υπ΄ όψιν βεβαίως και το γεγονός ότι έχουν υλοποιηθεί όλες εκείνες οι απαραίτητες υποδομές και τα έργα για την προστασία της Κοιλάδας, καθώς και πλήθος άλλων ενεργειών και δράσεων για τη διαφύλαξη του οικοσυστήματος, αυτού του σπάνιου βιότοπου για ολόκληρο το νησί της Ρόδου. Η Κοιλάδα των Πεταλούδων γεμίζει κατά τους καλοκαιρινούς μήνες με νυχτοπεταλούδες που φθάνουν εδώ κατά χιλιάδες, κατακλύζοντας τους κορμούς των δέντρων πάνω στους οποίους ξεκουράζονται και κοιμούνται. Καθώς πετάνε κατά σμήνη δημιουργούν ανεπανάληπτο σκηνικό καφεκόκκινων εκρήξεων.
Οι πρώτες πεταλούδες εμφανίζονται στην Κοιλάδα στα μέσα Ιουνίου και παραμένουν μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου. Χιλιάδες είναι και οι επισκέπτες της Κοιλάδας! Σεβαστείτε την ηρεμία των Πεταλούδων και περπατήστε κατά μήκος της Κοιλάδας για να αποκτήσετε μια αξέχαστη εμπειρία απολαμβάνοντας τη σπάνια ομορφιά του τοπίου, ακολουθώντας κατάλληλα διαμορφωμένα μονοπάτια μέσα στην οργιώδη βλάστηση και τα γάργαρα νερά, που οδηγούν σε φυσικά η τεχνητά φράγματα συγκέντρωσης του νερού, σε μικρούς καταρράκτες αλλά και σε χώρους αναψυχής. Στο τέλος της διαδρομής μπορείτε να επισκεφθείτε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και να ξεναγηθείτε στα εκθέματα του.
Η πρωταρχική αξία που αποτελεί και πόλο έλξης των χιλιάδων επισκεπτών της Κοιλάδας είναι ακριβώς αυτό το φυσικό περιβάλλον, το τοπίο της και η σημασία της περιοχής ως μοναδικού οικοσυστήματος με μεγάλο οικολογικό ενδιαφέρον. Εξειδικευμένο προσωπικό ασχολείται σε καθημερινή βάση αφενός μεν με θέματα της καθημερινότητας, όπως ανακύκλωση του νερού, πυρασφάλεια, συντηρήσεις κ.α. και αφετέρου σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Πατρών και Αθηνών για το «καθεστώς ειδικής διαχείρισης» και καθορισμού ζωνών, καθώς και στον χώρο της έρευνας.
Η προσπάθεια εξοικονόμησης νερού για την αντιμετώπιση της ανομβρία των τελευταίων ετών, είχε σαν αποτέλεσμα την εφαρμογή εξελιγμένων συστημάτων ανακύκλωσης, με τη χρησιμοποίηση μικρών φραγμάτων αλλά και σύγχρονης τεχνολογίας.
Παράλληλα πραγματοποιήθηκε επιτυχώς νέα γεώτρηση, η υδάτινοι όγκοι της οποίας σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες δράσεις εγγυούνται με τον καλύτερο τρόπο την απρόσκοπτη και ασφαλή «λειτουργία» της Κοιλάδας των πεταλούδων.
Εκτός από τις εργασίες καθαριότητας, πραγματοποιούνται δεντροφυτεύσεις με την βοήθεια και άλλων φορέων, όπως της Στρατιωτικής Διοίκησης Ρόδου, (3.000 δενδρύλια), ανακατασκευές και προσθήκες των προστατευτικών φρακτών και παρεμβάσεις, με γνώμονα αφενός την καλυτέρευση των συνθηκών διαβίωσης της πεταλούδας, (Quadripunctaria) και αφετέρου την αισθητική ανάδειξη του χώρου και την ασφάλεια. Σε συνεργασία δε με επιστημονική ομάδα των Πανεπιστημίων Πατρών και Αθήνας παίρνει όλα αυτά τα μέτρα που απαιτούνται για την προστασία του περιβάλλοντος (εφαρμογή εξελιγμένων μορφών ανακύκλωσης, μικρά φράγματα, γεωτρήσεις, προστατευτικοί φράκτες, χάραξη και ανάδειξη μονοπατιών, πλήρης πυρασφάλεια κλπ). Προκειμένου να αναδειχτεί ακόμα περισσότερο η κοιλάδα ολοκληρώσαμε και εκσυγχρονίσαμε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.
Η Κοιλάδα των Πεταλούδων εξακολουθεί να αποτελεί ένα μοναδικό στολίδι όχι μόνο για τη Ρόδο αλλά για όλη την Μεσόγειο. Καθημερινά την επισκέπτονται δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες που μένουν έκθαμβοι αντικρίζοντας το μοναδικό αυτό περιβάλλον.
Τους θερινούς μήνες υπάρχει στην Κοιλάδα των Πεταλούδων φύλαξη σε 24ωρη βάση από την Εταιρεία Προφύλαξης Φυσικών Καταστροφών (ΕΤΑΙΠΡΟΦΥΚΑ) και τους φύλακες.

Για το ωράριο  λειτουργίας:

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

Πολιτισμός
Σήμερα στη δημοτική ενότητα Πεταλούδων ο τομέας του πολιτισμού βρίσκεται πραγματικά σε άνθηση. Οι κάτοικοι του δήμου με την πολύ πλούσια πολιτιστική κληρονομιά όλων των δημοτικών διαμερισμάτων, είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι σε θέματα πολιτισμού και αυτό έδωσε την αναγκαία δύναμη στη δημοτική αρχή να ασχοληθεί συστηματικά και με ζήλο για την ανάπτυξη του πολιτιστικού επιπέδου του δήμου.
Το κύριο βάρος δόθηκε στην στήριξη και ανάπτυξη της καλλιτεχνικής παιδείας, στην προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, στην καλλιέργεια του καλλιτεχνικού αισθήματος και φυσικά στο να γνωρίσουν και να ασχοληθούν οι νέοι με τις τέχνες και τον πολιτισμό.
Για τον σκοπό αυτό συστάθηκε ο πολιτιστικός οργανισμός με ευθύνη του οποίου λειτουργούν διάφορα τμήματα με μεγάλη συμμετοχή των πολιτών, ενώ παράλληλα οργανώνονται συνεχώς διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

ΚΡΕΜΑΣΤΗ
Το «Πανηγύρι της Παναγίας» που ξεκινά στις 14 Αυγούστου στην Κρεμαστή, έδρα του δήμου, διαρκεί εννέα μέρες μέχρι και τις 23 Αυγούστου και το οποίο συγκεντρώνει προσκυνητές απ’ όλη τη Δωδεκάνησο αλλά και την υπόλοιπη Ελλάδα.
Πλαισιώνεται από πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Πανελλήνια Έκθεση Χειροτεχνίας Κρεμαστής που λειτουργεί αδιάλειπτα επί 42 έτη. Συμμετέχουν περισσότεροι από 100 εκθέτες κάθε χρόνο απ΄ όλη την Ελλάδα. Διαρκεί από τις 10 – 23 Αυγούστου.
Η Πανελλήνια Έκθεση Χειροτεχνίας Κρεμαστής αποτελεί την κορωνίδα των πολιτιστικών εκδηλώσεων στο δήμο Πεταλούδων αφού καθ΄ όλη τη διάρκεια της, πλαισιώνεται από πλούσια πολιτιστικά δρώμενα, που γίνονται στον χώρο της Έκθεσης από τις 11-23 Αυγούστου 2007

ΜΑΡΙΤΣΑ
Το πανηγύρι που εορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα είναι η Μεταμόρφωση του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου και γίνεται στη Μονή του Σωτήρος.
Υπάρχει συγκρότημα παραδοσιακών χορών και αποτελείται από 70 περίπου μικρά και μεγάλα παιδιά. Ακόμα υπάρχει χορωδία-μαντολινάτα και αποτελείται από 80 περίπου παιδιά.
Ο πολιτιστικός σύλλογος «Ο ΚΕΡΩΝΙΑΤΗΣ» διοργανώνει κάθε χρόνο την περίοδο των Χριστουγέννων ζωντανή Φάτνη στην Μονή Σωτήρα, μέσα σε φυσική σπηλιά σε ένα όμορφο φυσικό περιβάλλον και μαζεύει πλήθος κόσμου από όλη τη Ρόδο.
Στις 30 Ιανουαρίου, στην εορτή των Τριών Ιεραρχών γίνεται βράβευση των καλύτερων μαθητών εδώ και αρκετά χρόνια, είναι μια όμορφη εκδήλωση με επαίνους από όλους τους φορείς, με χρηματικά ποσά και δώρα. Στην εκδήλωση λαμβάνουν μέρος και το χορευτικό συγκρότημα και η χορωδία- μαντολινάτα.
Επίσης μια όμορφη εκδήλωση διοργανώνεται κάθε χρόνο στην γιορτή της μητέρας το Μάιο. Τα Σωτήρια είναι μια σειρά εκδηλώσεων που γίνονται τον Αύγουστο στο πανηγύρι του χωριού.

ΠΑΡΑΔΕΙΣΙ
Οργανώνεται το πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας στις 17 Ιουλίου και το πανηγύρι του Αγίου Φανουρίου στις 27 Αυγούστου.
Επίσης διεξάγεται πολιτιστικό φεστιβάλ στα μέσα Ιουλίου κάθε έτους. Σε αυτό γίνονται εκδηλώσεις με συμμετοχή όχι μόνο των Συλλόγων του Διαμερίσματός μας, αλλά και με συμμετοχή άλλων φορέων και συλλόγων απ’ όλο το νησί της Ρόδου, όπως χορευτικά συγκροτήματα, θεατρικές παραστάσεις, μουσικές βραδιές, παρουσιάσεις καλλιτεχνικών σχημάτων, εκδηλώσεις αθλητικού χαρακτήρα και διάφορες εκθέσεις όπως φωτογραφίας, ζωγραφικής, βιβλίου κ. ά.

ΘΕΟΛΟΓΟΣ
Οι εορταστικές εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο στον Θεολόγο σχετίζονται άμεσα με την θρησκευτική και τουριστική ιστορία του τόπου. Αυτές είναι:
«Το πανηγύρι του Αγίου Σπυρίδωνα» στις 12 Δεκεμβρίου που προσελκύει εκατοντάδες πιστούς από κάθε γωνιά του νησιού της Ρόδου. Χαρακτηριστική ιδιαιτερότητα της ημέρας είναι οι παραδοσιακοί λαχανοντολμάδες που ετοιμάζει κάθε νοικοκυρά στο σπίτι της για τους επισκέπτες του χωριού.
«Το πανηγύρι του Μοναστηριού της Κοίμησης της Θεοτόκου» στην τοποθεσία Καλόπετρα που πραγματοποιείται στις 15 Αυγούστου.
«Η γιορτή του Μοναστηριού του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου» που εορτάζει 2 φορές το χρόνο (κάθε Μάιο και Σεπτέμβριο), και
«Η γιορτή της παγκόσμιας ημέρας Τουρισμού» στις 27 Σεπτεμβρίου με την οποία κλείνει ουσιαστικά η τουριστική περίοδος.

ΠΑΣΤΙΔΑ
Εδώ έχουμε το «Πανηγύρι του Αη Γιώργη» στο μικρό ξωκλήσι της Παστίδας την παραμονή του Αγίου Γεωργίου 23 Απριλίου (κινητή εορτή).

ΔΑΜΑΤΡΙΑ
ΕΘΙΜΑ
Το κόψιμο της βασιλόπιτας την Πρωτοχρονιά
«Το Φως» φλόγα από το ακοίμητο καντήλι του ιερού βήματος του ναού (Παραμονή των Φώτων)
«Καμουζέλες» (μασκαράδες) στις Αποκριές. Χαρακτηριστική μεταμφίεση της «κοκκάλας»
«Ο Λάζαρος» το Σάββατο του Λαζάρου
Ξεχωρίζει το έθιμο του γάμου . Προσφορά «μελεκουνιών» στους καλεσμένους – το στρώσιμο των κρεβατιών – ντύσιμο του γαμπρού με τραγούδια- ντύσιμο της νύφης με τραγούδια.